▪️تبریز از روزگاران گذشته تا به امروز به علت نزدیكی به روسیه و عثمانی و ارتباط با كشورهای اروپایی کانون توجه بوده و امور تجاری در این شهر دارای رونق می باشد.
▪️در دوره قاجاریه تبریز پس از تهران مركز مهم‌ترین وقایع كشور گردید. “در زمان عباس میرزا” كه جنگ‌های ایران و روس درگرفت، قورخانه و كارخانه‌های مهمات‌سازی در این شهر استقرار یافت و بر اهمیت تبریز افزوده شد.
▪️توسعه صنایع در این خطه در سال ۱۳۴۵ هجری شمسی پایه‌گذاری گردید و با احداث کارخانجات تراکتورسازی تبریز، ماشین‌سازی رونق پیدا کرد. در این بخش مشاركت‌های عظیمی با سایر كشورها چون چك و اسلواكی، رومانی و آلمان صورت گرفته است.
▪️تبریز به عنوان یکی از بزرگترین قطب‌های اقتصادی ایران محل فعالیت‌های اقتصادی متنوعی در بخش‌های صنایع تولیدی سنگین و سبک، صنایع غذایی، صنایع دستی و هنری، تجارت و خدمات متمرکز می‌باشد.
▪️امروزه بیش از ۵۵ درصد از کارگاه‌های بزرگ صنعتی آذربایجان شرقی در شهر تبریز مستقر شده‌اند که این امر سبب مهاجرت نیروی کار مورد نیاز برای فعالیت در این کارگاه‌ها از نقاط مختلف استان به این شهر گردیده است.
▪️واحدهای صنعتی استان آذربایجان شرقی كه به طور عمده در تبریز مستقر میباشند در سه محور تبریز-میانه، تبریز-مرند و تبریز-مراغه واقع شده اند و به دلیل این كه در سر راه جاده ایران و اروپا قرار دارند از اهمیت مضاعفی برخوردارند. این استان از لحاظ تعداد کارگاه‌های صنعتی، چهارمین قطب صنعتی کشور محسوب میشود. در زمینه های صنعتی، كارخانجات و واحدهای تولیدی منحصر به فردی چون پتروشیمی، پالایشگاه، فولاد، صنایع خودروسازی، قطعه‌سازی خودرو و تولید برخی ماشین آلات مورد نیاز صنایع كشور از جمله تولید ماشین آلات نساجی را می‌توان نام برد. صنعت چرم تبریز نیز جزو پیشروان صنایع چرم ایران است. کیفیت کیف و کفش تبریز در سطح کشور و حتی جهان شهره است. در سال ۱۳۸۷ هجری شمسی حدود ۹۰ درصد از ۳۰ میلیون جفت کفش تولیدی در ایران در این شهر تولید شده‌است.
▪️تبریز مدت‌هاست که مرکز هنر و صنایع دستی به خصوص سفال، جواهرآلات و نقره‌کاری بوده است اما فرش مهم‌ترین صادرات صنایع دستی آن به شمار می‌رود. قالی تبریز مهم‌ترین صادرات صنایع دستی تبریز به شمار می‌رود. این نوع قالی به‌علت نوع خاص بافت، طراحی ویژه و کیفیت بالا دارای شهرت جهانی است که صادرات آن یکی از منابع قابل توجه ارزی در ایران به شمار می‌آید. تبریز، در حال حاضر از سوی “شورای جهانی صنایع دستی” به عنوان “شهر جهانی بافت فرش” انتخاب شده است.
▪️با تمرکز صنایع تولید ماشین آلات و تجهیزات در تبریز، این شهر از امکانات و قابلیتهای توسعه صنعتی شایان توجهی برخوردار است که بخشی از آنها عبارتند از: وجود ۳۳ شهرک صنعتی و تخصصی و ۱۴ ناحیه صنعتی؛ وجود ۷ پایانه مرزی گمرکی، وجود مؤسسات تحقیقات صنعتی در استان؛ وجود مزیت نسبی در ۱۳ رشته فعالیت صنعتی استان از قبیل چرم سازی، صنایع غذایی و آشامیدنی، تولید مبلمان و چوب و محصولات چوبی، قطعه و مجموعه سازی (مخصوصاً در حوزه خودروسازی)، ماشین سازی و شیمیایی؛ وجود مراکز آموزش فنی و حرفه ای مجهز و مراکز آموزش فنی شرکتهای بزرگ صنعتی؛ وجود صنایع مادر پیشرفته، شهرکهای تخصصی مانند سرمایه گذاری خارجی، فن آوری قطعات خودرو، مصالح ساختمانی تبریز و سرامیکی مرند و همچنین واحدها و تشکل های صنعتی و صنایع تبدیلی . صرف نظر از صنایع بزرگ و صنایع کارگاهی و دستی که در حیات اقتصادی و اجتماعی استان نقش مهمی بر عهده دارند، نباید وجود معادن شن و ماسه، سنگ‌های ساختمانی و تزیینی، نمک، خاک نسوز، پوکه، کائولن، ذغال‌سنگ، دیاتومیت و پولیت در این منطقه را نادیده گرفت.
▪️در آذربایجان شرقی حدود ۷۶۰۰واحد صنعتی تولیدی کوچک و بزرگ با حدود ۶۰۰ هزار نفر مشغول به فعالیتند. این استان بیش از ۹۵۷ کارگاه صنعتی دارای ۱۰ نفر کارکن و بیش تر را در خود جای داده و آخرین اطلاعات کارگاه‌های صنعتی دارای ده نفر کارکن و بیشتر از ۸۱۶ واحد است. این تعداد کارگاه حدود ۵٫۱ درصد کل کارگاه های کشور را تشکیل می دهد. ارزش افزوده این کارگاه ها با رشد حدود ۴٫۴ درصد از کل ارزش افزوده این نوع کارگاه ها در کشور را تشکیل می دهد.
منابع:
▫️http://ostan-as.gov.ir
▫️http://www.citypedia.ir
▫️http://aze.mimt.gov.ir